مفاهیم و اصطلاحات اقتصادی تخصصی در زمینه سرمایه گذاری

مهم ترین اصطلاحات اقتصادیلازمه ورود به هر حرفه و تخصصی دانستن اصطلاحات و واژه‌های تخصصی آن است. در واقع با مطالعه و شناخت زبان علمی هر فنی عملکرد بهتری خواهید داشت. به زبان ساده‌تر هر اقدام و هر اتفاقی اسم مخصوص به خود را دارد آشنایی با این اسامی فرد را از سردرگمی و گمراهی خارج و کمک می‌کند تا با دانش بیشتر بهترین تصمیم را گرفت. با توجه به اهمیت این موضوع در این مقاله به معرفی و توصیف برخی از اصطلاحات مهم و پرکاربرد علم اقتصاد در زمینه سرمایه‌گذاری پرداخته شده است.1- ارزش زمانی پول یا ارزش فعلی تنزیل شدهمقدار بهره را در طی زمان نشان می‌دهد. با توجه به این که راکد ماندن پول در یک بازه زمانی باعث بی‌‌ارزش شدن آن می‌شود، یعنی اگر می‌توان کالایی را امروز با آن پول خریداری کرد با وجود تورمی که وجود دارد در آینده‌ای نزدیک نمی‌توان دیگر همان کالا را با این مقدار پول خرید. حال با تبدیل پول به سهام یا کالاهای ارزشمند مقدار سود مذکور در طی زمان به مقدار پول اولیه افزوده می‌شود و مقدار کلی پول افزایش می‌یابد.برای درک راحت‌تر این مطلب به مثال زیر توجه کنید:اگر 100هزار تومان پول را در حساب سپرده کوتاه‌مدت بگذارید، با وجود 7 درصد سود، در  پایان یک سال 107هزار تومان پول خواهید داشت، حال اگر سرمایه‌گذاری انجام ندهید ارزش 100 هزار تومان در سال آینده به اندازه 93.45  هزار تومان خواهد بود.2- نرخ بازگشت سرمایه (ROI) یا بازگشت سرمایه داخلی (IRR)به درصدی از سرمایه اولیه گفته می‌شود که در دوره‌های مشخصی به صورت سود به حساب سرمایه‌گذار بازمی‌گردد. اما این اصطلاح در مواردی مثل سرمایه‌گذاری در یک پروژه کاربرد دارد و به درصدی نامشخص از سرمایه اولیه که باز می‌‌گردد، گفته می‌شود. این اصطلاح در مورد حساب‌های سپرده بانکی کاربرد ندارد، زیرا در آن مورد نرخ سود مشخصی را در مدت  زمان مشخصی به حساب مشتری واریز کرده و ریسک آن صفر است.3- سرمایه‌گذاری اضافیدر شرایطی که دو پروژه را با هزینه اولیه متفاوت داشته باشیم، مجموع اخلاف هزینه دو پروژه با هزینه اولیه پروژه ارزان‌تر مساوی با هزینه‌ اولیه پروژه گران‌تر می‌شود. ‌یعنی اگر پروژه‌ای که هزینه اولیه بیشتری دارد به عنوان پروژه اقتصادی برگزیده شود، می‌توان گفت نرخ بازگشتی‌اش برابر یا بیشتر از نرخ MARR (Minimum Attractive Rate of Return) می‌شود. حتی می‌توان گفت اختلاف هزینه بین دو پروژه مساوی یا بیشتر از نرخ MARR خواهد بود.4- استهلاکبه میزان ارزشی که از کالاهای ارزشمند کاسته شده یا عمر کاسته شده از آن‌ها استهلاک گفته می‌شود. یا به عبارت دیگر کالایی که بر اثر زمان کهنه شده و کارایی‌اش مانند گذشته نیست یا با به روی کار آمدن کالاهای جدیدتر کالاهای قدیمی‌تر کنار گذاشته شده‌اند. همچنین روشی برای تخصیص هزینه خرید یا اکتساب دارایی مشهود در طول عمر مفید آن است. برخی شرکت‌ها برای کاهش بار مالیات و اهداف حسابداری دارایی‌های خود را مستهلک می‌‌کنند.این مفهوم با اهداف حسابداری، نشان می‌دهد که از سمت دارایی‌هایی که تحت تملک یک شرکت است، چه مقدار درآمد عاید می‌شود و آیا مطابقت دارند یا خیر؟ یا ارزش دارایی مورد نظر طی یک دوره مالی مورد استفااده قرار گرفته یا خیر؟در ارتباط با اهداف مالیاتی شرکت‌ها می‌توانند هزینه‌های دارایی‌‌های فیزیکی خریداری شده را طبق قوانین کسر کنند اما باید دقیقا مشخص کنند که طی چه زمانی و چگونه این دارایی‌ها خریداری شده‌‌اند.5- مدافع و رقیبمفهوم مدافع به کالا یا به طور کلی طرحی اطلاق می‌شود که هم‌اکنون موجود است و مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما رقیب طرحی است که هنوز به مرحله انجام نرسیده اما به زودی جایگزین طرح مدافع می‌شود و معمولا از لحاظ زمانی، بازه طولانی‌تری را به خود اختصاص می‌دهد.6- آنالیز حساسیتنوعی ارزیابی اقتصادی است که هدف آن بازنگری تمهیداتی است که برای مرحله‌های پس از اجرایی شدن پروژه در نظر گرفته شده است. در واقع پاسخ به سوالاتی نظیر آیا این تمهیدات به طور مطلوب پیش خواهد رفت؟ اگر پیش نرفت چه می‌شود؟نکته جالب توجه این است که در آنالیز حساسیت همه جوانب کار در نظر گرفته می‌شود، مثلا اگر تحت تاثیر تورم پروژه آنطور که مد نظر است پیش نرود چه می‌شود؟ می‌توان گفت این کار به عنوانی همان مدیریت بحران پیش از وقوع بحران است.برای انجام این تحلیل‌ها روش‌های مختلفی مثل ROR ،NPW ،NEUA به کار می‌رود؛ همچنین، برای نشان دادن حساسیت‌ها از نمودارهایی استفاده می‌شود که تمامی جزئیات را به خوبی نشان می‌دهد. حساسیت بسیار زیاد امور با بالا بودن یا پایین بودن قابل توجه  منحنی همراه می‌شود.7- تورمبه افزایش هزینه‌های زندگی و به طور کلی قیمت‌ها گفته می‌شود در حالی که درآمدها ثابت مانده، در نتیجه قدرت خرید کاهش می‌یابد. به عبارت دیگر با مثبت بودن نرخ تورم قیمت کالاها بالا رفته و از توان خرید کاسته می‌شود.8- عرضه اولیههمان طور که از نام آن پیدا است فروش اولیه سهام یک شرکت خصوصی به عموم سهامداران است. عرضه اولیه بیشتر توسط شرکت‌های نوپا برای جذب سرمایه انجام می‌شود، اما شرکت‌های قدیمی‌تر و بزرگ‌تر نیز این کار را انجام می‌دهند.9- آربیتراژآربیتراژ زمانی اتفاق می‌افتد که یک نوع دارایی در یک بازار با نرخی بالاتر فروخته می‌شود و در بازاری دیگر با نرخی پایین‌تر به منظور کسب سود خریداری می‌شود. سود در زمانی ایجاد می‌شود که کالای واحد در دو بازار یا در دو قالب متفاوت با قیمت متفاوت وجود  داشته باشد.مثلا زمانی را در نظر بگیرید که مغازه‌داری سه جین تی‌‌شرت از تولیدی خریداری کرده که قیمت هر عدد آن 20هزار تومان محاسبه شده، از آن جایی که این مغازه‌دار تی‌شرت‌ها را تک به تک می‌فروشد مبلغی را روی هر کدام از تی‌شرت‌ها می‌کشد. آن مقدار سود آربیتراژی تلقی می‌شود.اینگونه اقدامات را زیاد دیده و شنیده‌ایم سهامداران در بورس معمولا این کار را انجام می‌دهند. با فروش سهمی که امروز قیمت آن بالا رفته و خرید سهمی ارزشمند که عرضه اولیه‌ای با قیمتی مناسب داشته سود آربیتراژی کسب می‌کنند.آربیتراژکنندهاین افراد معمولا سرمایه‌گذاران خبره‌ای هستند که از فرصت‌های آربیتراژ که کم یافت می‌شود به خوبی و به سرعت استفاده می‌کنند. به دلیل اینکه در انجام معاملات آربیتراژکننده‌ها همزمانی وجود دارد، عملکرد یکدیگر را خنثی می‌کنند، اما نکته جالب  توجه این است که با وجود خنثی شدن عملکرد نتیجه تاثیرگذاری در تعیین قیمت واقعی سهام و رفع اختلاف قیمت در بین بازارهای مختلف و به طور کلی در بهبود کارایی اطلاعاتی بازار سرمایه دارد.10- آلفاآلفا معیار سنجش عملکرد بر مبنای ریسک متعادل و بازده فعال یک سرمایه‌گذاری است. آلفا عملکرد یک سرمایه‌گذاری را نسبت به شاخص بازار نشان می‌دهد، شاخص به طور کلی نوسانات بازار را نشان می‌دهد. بازده اضافی یک صندوق نسبت به شاخص، آلفای صندوق نامیده می‌شود. معیار آلفا معمولا برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری (پورتفوی) یا موارد مشابه به کار می‌رود و به صورت رقم فرد درصد نشان داده می‌شود.در کنار آلفا، «بتا» نیز وجود دارد که نوسان‌پذیری ریسک را اندازه‌گیری می‌کند و نرخ غیرعادی بازده را نشان می‌دهد.از طرف دیگر آلفا نرخ بازده غیرعادی اوراق بهادار یا پورتفوی را نشان می‌دهد، در واقع همان چیزی است که معمولا به عنوان حباب از آن یاد می‌شود. یعنی بازدهی بیش‌تر از آنچه از طریق یک مدل تعادلی مثل دارایی‌های سرمایه، تخمین زده شده است.11- نرخ بازده اسمیبه مقدار بازدهی گفته می‌شود که به طور خالص بدون احتساب هزینه‌هایی چون مالیات، هزینه‌های سرمایه‌گذاری و تورم نشان داده می‌شود. همنطور که گفته شد نرخ بازده اسمی عددی کلی است یعنی اگر مقدار آن را 20% در نظر بگیریم قطعا پس از احتساب مواردی چون مالیات، تورم و هزینه‌های سرمایه‌گذاری کمتر خواهد شد، مثلا به 15% می‌رسد.12- اتاق پایاپاینماینده تشکیلات اداری سازمان بورس کالا است که مسئول اجرا و تسویه قراردادهای آتی معامله شده در بورس کاالا بین اعضای این اتاق را به صورت نقدی یا اعتباری به عهده دارد. این اتاق ئظیفه انجام معاملات بین اعضا، تسویه حساب‌ها، اجرای معملات پایاپای، جمع‌آوری و تامین سپرده‌های مورد نیاز و کلا هر کار اجرایی را بر عهده دارد. اتاق‌های پایاپای به عنوان  نفر سوم در معاملات حضور دارد یعنی در برابر فروشندگان خریدار و در مقابل خریدار، فروشنده هستند.13- روش بنجامینیکی از موارد جالبی که در اصطلاحات سرمایه‌گذاری وجود دارد، روش بنجامین است. این روش که منتسب به بنجامین گراهام است، بر اساس اصول بنیادی سرمایه‌گذاری ارزشی و فرآیند کشف سهام کم ارزش‌گذاری شده شکل گرفته است. این روش به دنبال راهی بررای کاهش زیان‌ها به جای افزایش سود در سرمایه‌گذاری است.یعنی با بررسی درآمد یک شرکت نسبت به سایر رقبا، مشخص کند درآمدها چقدر بیشتر  ارزش‌‌گذاری  شده‌اند.14- مازادبه اختلاف دارایی‌ها و میزان مصرف یا بدهی مازاد گفته می‌شود. از این اصطلاح برای توصیف درآمد، سود، سرمایه و کالاها استفاده می‌شود. مازاد بودجه زمانی ایجاد می‌‌شود که به قول معروف دخل از خرج بیشتر باشد. به طور کلی در هر زمینه‌ای مازاد به مقدار اضافی تجهیزات و مواد و… گفته می‌شود.وجود مازاد هم می‌تواند خبر خوبی باشد هم نه. شرایطی را در نظر بگیرید که در کارخانه‌ای به تعداد بالا محصولی تولید شود اما استقبال از آن در بازار کمتر از میزان تولید شده باشد، در این صورت ممکن است کارخانه با ضرر مالی مواجه شود.مازاد در اقتصاد به دو نوع مازاد مصرف‌کننده و مازاد تولیدکننده تقسیم می‌شود.مازاد مصرف‌کننده زمانی اتفاق می‌افتد که بالاترین قیمت محصولی در بازار کمتر از بالاترین قیمتی است که مشتریان قادر به پرداخت هستند. یعنی فرد محصول را در حالتی خریداری می‌نماید که اصطلاحا زیر قیمت است، بنابراین با مازاد سود می‌کند.مازاد تولیدکننده دقیقا برعکس فرآیند قبلی است، یعنی برای مثال محصولات یک کارخانه با قیمتی بیشتر از آنچه در نظر گرفته شده به فروش می‌رسند. مثل شرایطی که تقاضا برای محصولی خاص بالا می‌رود مانند ماسک و الکل.اگر مزایده‌ای را در نظر بگیریم به این صورت خواهد بود که آغاز قیمت‌ها از قیمتی است که شخص در نظر داشته سپس قیمت توسط خریداران مختلف بالا می‌رود و به بالاترین سطح خود به فروش می‌رسد.در این دو فرآیند اگر هر کدام اتفاق بیفتد گروه مقابل خوشحال نخواهد شد، زیرا سود فقط یک جانبه است مگر در مثال مزایده که خریدار برای خرید خود برنامه‌ای دارد.15-تولید ناخالص داخلینرخ تولید داخلی به بالاترین میزان قابل تولید یک شرکت یا بالاترین سطح خدمات که ارائه شده توسط یک سازمان گفته می‌شود که بدون به کارگیری محصولات یا نیروهای خارج از آن سازمان یا شرکت انجام می‌پذیرد. به عبارت دیگر تمام تولیدات یا خدمات نهایی یک سازمان و شرکت کاملا به متکی به نیروها و کالاهای درون‌سازمانی است.حداکثر نرخ تولیدات داخلی یک سازمان باید طوری باشد که بدون ایجاد بدهی یا هزینه جدید از پس مخارج موجود برآمده و همزمان نیز پیشرفت کند.با ایجاد خط تولید یا خدمات جدید یا گسترش خدمات و محصولات فعلی می‌توان بر نرخ تولید ناخالص داخلی افزود.فرمول محاسبه میزان تولید ناخالص داخلی:IGR: تولید ناخالص داخلیROA: بازگشت دارایی‌هاb: نسبت سود تقسیمیتولید ناخالص در واقعیت چگونه است؟در حالی که یک کسب و کار از منابع موجود بهترین بهره را ببرد، می‌تواند تولید ناخالصش را افزایش دهد. حال چگونه؟شرکتی را در نظر بگیرید که محصولات ورزشی مورد نیاز فوتبال را تولید می‌کند مثلا دستکش دروازه‌بانی، کتانی، تی‌شرت و شورت ورزشی و توپ. مسئولان این تولیدی پس از تجزیه و تحلیل محصولات و بازار به این نتیجه می‌رسند که با استفاده از دستگاه‌ها و ماشین‌آلات می‌توانند میزان تولیدات را به حداکثر رسانده و به همان اندازه در زمان صرفه‌جویی کنند.این شرکت محصولاتی را که در بازار تمام شده‌اند، انبار کرده و با تدابیر جدید که مدیریت می‌اندیشد در پی کاهش محصولات در انبار شرکت یا به عبارت دیگر تبدیل محصولات داخل انبار به پول هستند.همانطور که گفته شد می‌توان با افزودن خطوط تولید جدید مثلا افزایش خط تولید محصولات بسکتبال در کنار محصولات فوتبال به بازار محصولات مورد نیاز ورزش بسکتبال را نیز عرضه کرد.در میان ممکن است همین شرکت نوع جدیدی از دستکش‌های دروازه‌بانی را به بازار عرضه کند که در واقع بدون افزودن خط تولید جدید به بالا بردن نرخ تولید ناخالص داخلی شرکت پرداخته است.16- تولید ناخالص ملیبه ارزش پولی محصول یا ارزش کلی محصولی تمام شده در بازار گفته می‌شود که تماما در داخل مرزهای یک کشور در طی یک دوره زمانی مشخص تولید شده‌است. تولید ناخالص ملی همانند یک کارت امتیاز عمل کرده و سلامت اقتصاد یک کشور را نشان می‌دهد. نرخ تولید ناخالص ملی بیشتر به صورت سالانه اندازه‌گیری و بررسی می‌شود اما در بعضی موارد به صورت فصلی نیز بررسی می‌شود.با بررسی گزارشات سالانه یا فصلی از تولیدات ناخالص ملی می‌توان وضعیت اقتصادی و فراز و فرود‌های اقتصادی یک کشور را قضاوت کرد.از سه روش می‌توان نرخ تولید ناخالص ملی را اندازه‌گیری کرد: با استفاده از هزینه‌ها، تولید یا درآمد. با استفاده از دو فاکتور جمعیت و تورم نیز می‌توان محاسبات را به طور دقیق‌تری انجام داد.محاسبه تولید ناخالص ملی یک کشور شامل همه مصارف خصوصی و عمومی، هزینه‌های دولت، سرمایه‌گذاری‌ها، اضافه موجودی در حساب‌های خصوصی و عمومی، هزینه‌های ساخت و ساز و تراز تجاری خارجی است. میزان صادرات به این نرخ افزوده و میزان واردات از آن می‌کاهد.این مطلب را حتما بخوانید:  معاملات عمده در بورس چیست؟17- درآمد سرانهبه مقدار درآمدی گفته می‌شود که در طول یک سال توسط هر فرد در یک کشور یا در یک منطقه جغرافیایی به دست آمده است. میانگین درآمد سرانه هر فرد در یک منطقه نشان دهنده هزینه‌های زندگی و کیفیت زندگی یک جمعیت در آن منطقه است.در واقع با استفاده از محاسبه درامد سامانه می‌‌توان زندگی در یک منطقه را ارزش‌گذاری کرد.درآمد سرانه از طریق تقسیم درآمد کل کشور بر جمعیت مردم آن کشور به دست می‌‌آید. همه افراد جامعه اعم از زنان، مردان، کودکان و حتی نوزادان در محاسبه درآمد سرانه شمرده می‌شوند. این محاسبات در مقایسه با سایر اندازه‌گیری‌های متداول در ارتباط با رونق یک منطقه انجام می‌شود.طبق این محاسبات همه افراد در زیر یک سقف یک خانواده محسوب می‌شوند، تولد، ازدواج و به سرپرستی گرفتن بچه‌ها نیز در این محاسبات مورد نظر قرار می‌گیرند.درآمد سرانه به عنوان شاخص محدودیت‌‌هایی دارد که شامل اختلاف درآمد، فقر، ثروت یا پس‌انداز می‌شود، نکته دیگر اینکه با استفاده از آن نمی‌شود میزان تورم را محاسبه کرد.یکی از استفاده‌های متعارف از محاسبات درآمد سرانه در ارتباط با تخمین میزان ثروتمندی یا فقر حاکم در یک منطقه است که در آمریکا این کار توسط سازمان تحلیل اقتصادی صورت می‌گیرد. در این سازمان با در نظر گرفتن میانگین درآمد هر خانواده میزان در مورد میزان ثروت هر شهر قضاوت می‌شود.همچنین با استفاده از محاسبات درآمد سرانه می‌توان قدرت خرید هر منطقه را تخمین زد. در واقع موضوع مورد نظر در این جا قیمت واحدهای تجاری و غیرتجاری در منطقه است و اینکه چقدر از میانگین درآمد خانوار فاصله دارد. برای مثال قیمت منزل یا مغازه در منطقه منهتن نیویورک یا سانفرانسیسکو بسیار بالا است و این نشان دهنده درآمد سرانه کل این مناطق است.کسب و کارها نیز از محاسبات درآمد سرانه استفاده زیادی می‌کنند. شرایطی را تصور کنید که شخصی فروشگاه کوچکی در یک منطقه با درآمد سرانه بالا افتتاح کند، انتظار می‌رود که درآمد این فروشگاه بسیار خوب و قابل قبول باشد به این علت که مردم با درآمد سرانه بالا از قدرت خرید بالایی برخوردارند.اما اگر همین اتفاق در منطقه‌ای بیفتد که درآمد سرانه پایینی دارد و مردم آن قادر به خرید نیستند، درآمد سرانه صاحب فروشگاه نیز پایین خواهد بود.18- مالیاتمالیات مبلغی است که توسط دولت یا سازمان‌های وابسته برای تامین بودجه هزینه‌های دولت و هزینه‌های مختلف عمومی توسط شهروندان پرداخت می‌شود.عدم پرداخت مالیات با مجازات قانونی مواجه می‌شود. اولین بار قانون پرداخت مالیات در مصر وضع شد که به حدود 2800 تا 3000 سال پیش از میلاد باز می‌گردد.19- انواع مالیاتمالیات به دو دسته کلی تقسیم می‌شود: مستقیم و غیر مستقیم که خود به دسته‌های جزئی‌تری تقسیم می‌شوند که در ادامه به اختصار به آن‌ها خواهیم پرداخت.مالیات مستقیم که به دو دسته مالیات بر دارایی و مالیات بر درآمد تقسیم می‌شود. این نوع مالیات به آن دسته از مالیات گفته می‌شود که به طور مستقیم از درآمد یا دارایی مودیان یا پرداخت‌کنندگان مالیات اخذ می‌شود.مالیات بر دارایی: آن نوع از مالیات است که بیشتر با نام مالیات بر ارث آن را می‌شناسیم. مالیات بر ارث با محاسبه میزان دارایی متوفی و در نظر گرفتن نوع آن در هنگام انتقال مالکیت از متوفی به وارث توسط دولت اخذ می‌شود.مالیات بر درآمد: همانطور که از نام آن پیدا است این نوع مالیات به طور مستقیم از درآمد افراد یا شرکت‌ها اخذ می‌شود. این نوع مالیات با محاسباتی فقط از درآمد افراد یا شرکت‌ها کسر شده و هیچ ارتباطی به میزان ثروتی که اندوخته‌اند ندارد.خود مالیات بر درآمد به 2 صورت اخذ می‌شود:1) به طور مستقل از هر کدام از درآمدها مالیات اخذ می‌شود2) مالیات از مجموع درآمدها اخذ می‌شود.در ارتباط با مورد اول مثل زمانی است که فردی دو شغل دارد، این شخص دوبار مالیات پرداخت می‌کند، یک بار برای شغل اول و یک بار برای شغل دوم.حال در ارتباط با روش دوم اخذ مالیات بر درآمد فقط یک بار مالیات توسط شخص پرداخت می‌شود یعنی به طور مجموع از تمام درآمدش درصدی به عنوان مالیات اخذ می‌شود. حال ممکن است شخص در جایی کارمند باشد که در این صورت مالیات بر روی حقوق اعمال می‌شود.انواع دیگری از مالیات بر درآمد وجود دارد که شامل: مالیات بر درآمد کشاورزی، مالیات بر درآمد حقوق، مالیات بر درآمد مشاغل، مالیات بر درآمد اتفاقی، مالیات بر درآمد املاک و مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی می‌شود.20- مالیات غیر مستقیمدر نوع غیر مستقیم اخذ مالیات عملی خاص و مستقل به نام پرداخت مالیات انجام نمی‌شود، بلکه به صورت نامحسوس اخذ می‌شود. مثلا هنگامی که معامله‌ای از هر نوع در حال انجام است علاوه بر قیمت اصلی، مبلغی از مشتری دریافت می‌شود.از انواع مالیات‌های غیر مستقیم به مالیات بر واردات و مالیات بر معاملات می‌توان اشاره کرد.مالیات بر واردات و صادرات: مالیاتی است که با نام حقوق و عوارض گمرکی نیز شناخته می‌شود که طبق تعرفه‌های گمرکی هر کشور در هنگام عبور کالا از مرزهای آن کشور اخذ می‌شود.این مالیات معمولا خرج هزینه‌های مختلف دولت از جمله حمایت از تولیدات داخلی می‌شود.مالیات بر مصرف: این نوع مالیات را همه با آن آشنایی داریم، مبلغی است که در هنگام خرید محصولی بر روی قیمت اصلی آن محصول کشیده می‌شود.اما در اصل فروشندگان و تولیدکنندگان محصول هستند که باید مالیات را به دولت بپردازند. با این حال آن طور که گفته شد، در نهایت مالیات پرداخته شده از مصرف‌کنندگان نهایی در هنگام خرید گرفته می‌شود.در ایران مالیات بر مشروبات غیر الکلی ماشینی و مالیات بر دخانیات از انواع شناخته شده مالیات بر مصرف است.21- مالیات بر ارزش افزودهارزش افزوده به آن معنا است که یک محصول از همه جوانب ارتقا پیدا کرده است. مثلا یک کارخانه که جوراب تولید می‌کند از نخ تمام پنبه استفاده می‌کند و دیگر نخ پلی‌استر در بافت جوراب‌ها به کار نمی‌‌برد.در همین راستا از رنگ بهتری برای رنگ‌رزی نخ‌ها استفاده می‌کند که هم حساسیت‌زا نباشد هم پس از چندبار شست و شو تغییر نکند. بالا بردن کیفیت محصولات با مبالغی برای کارخانه همراه است که بالطبع روی قیمت محصولات کشیده می‌شود که به آن میزان افزوده شده ارزش افزوده گفته می‌شود.محاسبه مالیات میزان اضافه شده به مالیات بر ارزش افزوده معروف است. لازم به ذکر است که مالیات بر ارزش افزوده نوع دیگری از مالیات غیر مستقیم است.مالیات ارزش افزوده یا VAT در هر نقطه از زنجیره تامین ارزش افزوده به محصول، اضافه می‌شود.مدافعان قانون مالیات بر ارزش افزوده اظهار کرده‌اند که آن‌ها درآمد دولت را بدون هیچ پیامدی، پاداش یا مجازات افزایش می‌دهند.با این حال منتقدان معتقدند مالیات بر ارزش افزوده بر قشر با درآمد پایین فشار اقتصادی وارد می‌کند، همچنین بار اداری را برای مشاغل ایجاد می‌کند.بسیاری از کشورهای صنعتی قانون اعمال مالیات بر ارزش افزوده را اجرا می‌کنند.مالیات بر ارزش افزوده در هر مرحله از فرآیند تولید، توزیع و فروش کالا از حاشیه ناخالص اخذ می‌شود. اما برخلاف مالیات فروش که در هر مرحله ارزیابی و وصول می‌شود، مالیات بر ارزش افزوده در انتهای زنجیره تولید یعنی در هنگام خرید توسط مشریان پرداخت می‌شود.22- عرضه و تقاضاقانون عرضه و تقاضا در مورد ارتباط فروشندگان کالاها و مشتریان آن کالا است در واقع این قانون رابطه بین مقدار کالایی را در بازار با نرخ آن نشان می‌دهد.یعنی میزان در دسترس بودن آن کالا یا مورد استفاده بودن آن در تعیین قیمت آن موثر است.کاهش تعداد یک نوع کالا در بازار با وجود تقاضای زیاد مردم باعث افزایش قیمت این محصول می‌شود. همین جریان برعکس هم اتفاق می‌افتد، کالایی در بازار بیشتر از تقاضای مردم است در نتیجه قیمتش کاهش می‌یابد.قانون تقاضا می‌گوید که قیمت‌ بالای یک کالا منجر به کاهش تقاضا می‌شود. در واقع مردم از خرید محصولی که آن‌ها را به زحمت بیندازد اجتناب می‌کنند. در نتیجه از تعداد فروش آن کالا کاسته می‌شود.قانون عرضه می‌گوید که قیمت بالای یک محصول منجر به افزایش عرضه آن محصول می‌شود؛ زیرا فروشندگان به دنبال افزایش درآمد هستند.هر دو قانون در تعیین قیمت و ارزش‌گذاری بر محصولات موجود در بازار و تعداد آن در بازار تاثیرگذار هستند.البته در این میان چندین عامل دیگر نیز وجود دارند که بر عرضه و تقاضا، قیمت‌ها و کمیت کالا در بازار تاثیر می‌گذارند.قانون عرضه و تقاضا در دو جهت مخالف اما در یک راستا در حرکت‌اند و در جایی که به یکدیگر می‌رسند هر دو به هم فشار وارد می‌کنند تا به حالت تعادل برسند.مثال بارز از عدم تعادل در میزان عرضه و تقاضا: در ابتدای همه‌گیری ویروس کرونا با کاهش ناگهانی محصولات بهداشتی مثل الکل، ماسک و دستکش مواجه شدیم، میزان کاهش تعداد محصولات مذکور آنچنان زیاد بود که در اکثر مغازه‌ها و داروخانه‌ها این محصولات یافت نمی‌شد، اما اگر احتمالا کسی این محصولات را در فروشگاه یا داروخانه‌ای می‌یافت با قیمتی بسیار بالا مواجه می‌شد.البته همچنان هم با قیمت بالای ماسک و الکل مواجه می‌شویم با وجود اینکه تقریبا میزان عرضه و تقاضا به تعادل رسیده است.23- پایه پولیپایه پولی یا پول پرقدرت به سکه، طلا یا اسکناس گفته می‌شود که توسط بانک مرکزی در اختیار بانک‌های زیر مجموعه قرار می‌گیرد. بانک‌ها از طریق این منابع می‌توانند به افزایش حجم پول بپردازند. چند منبع برای تامین پایه پولی موجود است. طلا: بانک مرکزی معادل مبلغ ریالی پول موجودی طلا را گزارش می‌دهد. یعنی در ازای دریافت هر میزان طلا، معادل ریالی آن را به صاحبان طلا پرداخت می‌کند. درنتیجه میزان پایه پولی در جامعه افزایش می‌یابد.ارز: در ازای انتقال هر مقدار ارز (واحد پول هر کشور) معادل ریالی آن به صاحبان ارز پرداخت می‌شود.دارایی ترازنامه: در ارتباط با تنظیمات مربوط به میزان نقدینگی است، اوراق قرضه‌ای که در دست مردم است خرید و فروش می‌شود.بانک‌های بدهکار: تزریق پول و اهدای وام به سیستم بانکی در صورتی که نیاز بخش خصوصی به وام زیاد باشد. این پول به وسیله خلق اعتبار به چند برابر تبدیل می‌شود.دارایی خالص بانک مرکزی: کسر سایر بدهی‌ها، ثبت سفارش کالاهای بخش غیر دولتی، پیش پرداخت اعتبارات اسنادی بخش دولتی و حساب سرمایه از سایر دارایی‌ها به دست می‌آید.24- نقدینگیبه تبدیل دارایی به پول نقد و افزایش میزان پول نقد در جامعه گفته می‌شود. دارایی‌هایی مانند سهام و اوراق قرضه از انواع نقدینگی هستند، زیرا ظرف چند روز به پول نقد تبدیل می‌شوند.اما دارایی‌هایی مثل زمین این طور نیست در طی زمان می‌توان آن‌ها را به پول نقد تبدیل کرد. در نتیجه باعث کاهش نقدینگی می‌شوند.در واقع نقدینگی به اینکه چقدر طول می‌کشد تا دارایی را به پول نقد تبدیل کرد.اوراق بهادار و سهام به راحتی در طی چند روز به پول نقد تبدیل شوند به عبارت دیگر خودشان نقدینگی هستند.25- چک و سفتهسفته یک برگه تعهد است که در آن شخص دهنده متعهد می‌شود تا در یک بازه زمانی که قید شده مقدار مشخصی پول را به سفته‌گیرنده بدهد. سفته به دلیل خطرات حمل و نقل پول نقد در بین بازرگانان رواج یافت و امروزه یک وسیله اعتباری در سرمایه‌گذاری کوتاه مدت در واحدهای تولیدی، صنعتی، تجاری و خدمانی استفاده می‌شود.چک یک لغت فارسی است به معنای نوشته‌ای که در آن شخص پولی در حساب بانکی خود را برداشت کرده یا به شخص دیگری حواله می‌کنند.چند مورد چک وجود دارد:چک‌هایی که اشخاص می‌کشندچک‌هایی که بانک می‌کشد.چک‌ های شخصیچک عادی، چک‌هایی هستند که شخص با استفاده از آن پولی را به حساب یا به شخص دیگری حواله می‌کند که رایج‌ترین نوع استفاده از چک است.چک تایید شده یا گواهی شده، تنها تفاوت این چک با مورد قبلی در این است که بانک این چک را تایید می‌کند.چک‌ های بانکیچک رمزدار: این نوع چک‌ها به خواست خود افراد صادر می‌شوند. امکان نقد کردن چک مذکور وجود ندارد بلکه فقط به حساب افراد در بانک‌های دیگر واریز می‌شود. نکته دیگر آن که این صدور این چک در وجه حامل ممکن نیست.چک تضمین شده رمزدار: تفاوت این چک با مورد قبلی در این است که اگر در حساب شخص صادر کننده چک به مقدار کافی موجودی نباشد، در سایر شعبات بانک مبدا امکان نقد کردن چک وجود دارد. تفاوت دیگر در اینست که چک قابل نقد شدن است، اگر موجودی کافی نباشد بازهم می‌توان چک را نقد کرد.چک مسافرتی: این چک‌ها که توسط بانک صادر می‌شود در شعب همان بانک یا توسط نمایندگان و کارگزاران آن بانک قابل دریافت است.26- رشد و رکود اقتصادیرکود و رشد اقتصادی دو دوره در مقابل یکدیگر هستند که از رکود با دوره کسادی و بحران و از رشد با افزایش تولیدات ملی یا افزایش درآمد سرانه ملی یاد می‌شود.رشد اقتصادی عبارت است از افزایش تولید کالاها در مقایسه با تولیدات در یک بازه زمانی دیگر. به طور سنتی رشد اقتصادی کل بر اساس تولید ناخالص داخلی یا تولید ناخالص ملی اندازه‌گیری می‌شود، البته گاهی از معیارهای جایگزین استفاده می‌شود.افزایش در تولیدات داخلی، اشتغال، پیشرفت تکنولوژی همگی در رشد اقتصادی موثرندزمانی گفته می‌شود که رکود اقتصادی اتفاق افتاده که در طولانی مدت شاهد رکود و کسادی در چرخه فعالیت‌های اقتصادی باشیم مثلا 3 سال یا بیشتر که معمولا با کاهش10 درصدی یا بیشتر تولید ناخالص داخلی همراه است. در این زمان بیکاری زیاد و تورم در حال افزایش است.سرمایه‌گذاری در بورس سهام کاهش یافته به حدی که کلا ممکن است دیگر هیچ سرمایه‌گذاری شکل نگیرد.از پیامدهای رکود اقتصادی به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:افزایش قابل توجه بیکاریافت اعتبار موجودکاهش تولید و بهره‌وریرشد منفی تولید ناخالص داخلیورشکستگیبدهی‌های دولتیکاهش صادرات و وارداتخرسی شدن بازار سهام27- سیاست‌ های پولی و مالیسیاست‌های مالی: برای کنترل و مدیریت شرایط اقتصادی کشور، مسئولان تدابیری می‌اندیشند که درآمدها و هزینه‌های مربوط به دولت را کاهش داده و به طور کلی تغییر دهد.به عقیده کینس اقتصاددان بریتانیایی افزایش و کاهش سطح درآمد هزینه‌های دولت بر نرخ تورم، بیکاری و میزان گردش پول تاثیر می‌گذارد. یکی از مهم‌ترین سیاست‌های مالی در مورد افزایش تولید ناخالص ملی است.این مطلب را حتما بخوانید:  تحلیل چیست و انواع روش های آن کدامند؟سیاست‌های مالی به سه دسته تقسیم می‌شوند:سیاست‌های خنثی: که در آن همه مالیاتی که دولت دریافت می‌کند صرف هزینه‌ها و مصارف دولتی می‌شود و تقریبا هیچ تاثیری در اقتصاد ندارد، اما یک مورد در این جا مهم است تعادل موجود سبب ایجاد تعادل قیمت‌ها می‌شود.اگر این تعادل به بخورد یعنی عرضه تقاضا برابر نباشد( یعنی با تقاضا بالا و عرضه کم موجه شویم) با افزایش غیر قابل باور قیمت‌ها برخورد خواهیم داشت. دریافت مالیات مدیریت شده می‌تواند تعادل را برقرار کند.سیاست‌های انبساطی: این نوع سیاست‌ها که بر چرخه اقتصادی موثر است، معمولا در دوران رکود اقتصادی اندیشیده می‌شوند. یعنی زمانی که درآمد دولت از مخارج و هزینه‌های آن کمتر است.شرایطی را در نظر بگیرید که درآمد دریافتی مردم کاهش یافته و همزمان خرید کالایی که مالیات بر آن اعمال می‌شود، کاهش می‌یابد. یعنی عرضه افزایش یافته اما تقاضا کم است، در نتیجه مالیات دریافتی توسط دولت کاهش میابد.در این شرایط دولت مالیات دریافتی را کاهش می‌دهد تا مردم بتوانند خرید کنند؛ به عبارت دیگر دولت درصدد افزایش میزان تقاضا است. در این میان دولت برای جبران کاهش میزان درآمدش باید از بانک مرکزی وام بگیرد یا از صندوق ذخایر استفاده کند.سیاست‌های مالی انقباضی: نقطه مقابل مورد پیشین. دولت در این حالت با افزایش میزان مالیات درآمد بالایی داشته و قادر به پرداخت بدهی‌ها و کلا تامین مخارج خود است.اما رشد اقتصادی سریع در جامعه سبب افزایش تقاضا و در نتیجه افزایش نرخ تورم و قیمت‌ها در بازار می‌شود. در همین راستا دولت با افزایش مقدار مالیات‌ها از میزان تقاضا کاسته و سبب کاهش نرخ تورم می‌شود.سیاست‌های پولی: سیاست‌های مالی بسیار کارا و مفیدند اما قادر به کاهش میزان نقدینگی در جامعه نیستند. در این شرایط از سیاست‌های دیگری استفاده می‌شود که به سیاست‌های پولی معروفند.معمولا در زمان اعمال سیاست‌های پولی از ابزارهایی نظیر نسبت سپرده قانونی، تغییر در سطح و ساختار نرخ بهره، اعطای تسهیلات بانکی و …. استفاده می‌شود. در ایران این سیاست‌ها یتوسط بانک مرکزی اندیشیده و اجرا می‌شوند.اهداف سیاست‌ های پولیایجاد اشتغال، تثبیت سطح عمومی قیمت‌ها وثبات در نرخ بهره بانکی، ثبات در بازارهای بانکی و ارز.سیاست‌های پولی انبساطی: در شرایط کاهش نقدینگی وگردش بسیار کم سرعت پول در جامعه بانک مرکزی به منظور اجرای این سیاست‌ها در صدد افزایش وام‌ها و تسهیلات و کاهش نرخ بهره بانکی قصد در ایجاد انگیزه در افراد برای شروع فعالیت‌های اقتصادی دارد و همچنین با این کار میزان گردش پول و نقدینگی در جامعه افزایش می‌یابد.سیاست‌های پولی انقباضی: با بالا رفتن نقدینگی در جامعه بانک مرکزی برای تعادل بخشیدن به اوضاع نرخ بهره بانکی و هزینه‌های مربوط به دریافت وام را افزایش داده و به نحوی مانع از خروج پول از بانک‌ها می‌شود.در نتیجه تمایل مردم برای خرج کردن پولشان کم می‌شود. نکته منفی در ارتباط با این سیاست‌ها بالا رفتن نرخ بیکاری است.28- اختلاساختلاس نوعی جرم اداری است که در آن شخص به طور دارایی‌هایی را که به او سپرده شده و مال او نیست، به طور غیر قانونی تصاحب می‌کند.این عمل که نوعی کلاهبرداری محسوب می‌شود به این صورت انجام می‌گیرد که فرد به صورت قانونی دارایی‌ها را به دست آورده و حق تملک آن‌ها را دارد، اما پس از آن دارایی‌ها را با هدف دیگری استفاده می‌کند.اختلاس در اندازه‌های مختلف انجام می‌گیرد ممکن شخصی در یک فروشگاهی کار کند و هزینه فروش چندین باکس آب معدنی را که مسئولیت فروش آن را دارد در جیب خودش بگذارد یا ممکن است شخصی در یک سازمان دولتی کار کند و مثلا هزینه‌های بازسازی شهری را که به او سپرده شده است، برای خود برداشته و فرار کند.یکی از اشتباهاتی که منجر به انجام اختلاس می‌شود این است که مدیران یک بخش تمام پول‌ها را به حساب اشخاص ریخته و دارایی‌ها را به آن‌ها می‌سپارند.از انواع اختلاس می‌توان به اختلاس پونزی اشاره کرد که در آن فرد اختلاس‌گر اعتماد افراد را جلب کرده تا دارایی‌های آن‌ها را به دست گیرد، پس از اینکه سرمایه‌ها به میزان دلخواه او رسید از آن در جهت تامین مصارف شخصی استفاده می‌کند.29- نرخ تسعیربه تبدیل واحد پولی دو کشور به یکدیگر را نرخ تسعیر می‌گویند. اما با توجه به شرایط موجود و تغییر لحظه‌ای نرخ ارز تبدیل دو واحد کمی به مشکل می‌خورد.بنابراین از میزان میانگین در طی بازه‌های زمانی استفاده می‌شود اما در صورت تغییرات شدید ارز در طول زمان باز هم کار با مشکل مواجه می‌شود.تمام عملیات مالی یک شرکت باید به یک واحد ارزی ثبت شود، مثلا اگر تمام عملیات به ریال است تمام گزارشات باید به ریال ثبت شود.به سود و زیان حاصل از تغییر نرخ ارز در صورت‌های مالی، سود و زیان ناشی از تسعیر نرخ ارز می‌گویند. مثلا شرایطی را در نظر بگیرید که دو شرکت داخلی و خارجی به یکدیگر معامله کنند، اما پرداخت یک ماه دیگر انجام بگیرد در این صورت نرخ ارز در دو زمان مختلف تفاوت خواهد داشت. حال ممکن است این تغییر نرخ ارز با سود همراه باشد ممکن است با ضرر همراه باشد.یارانهبه کمک مالی گفته می‌شود که به بخشی از یک فعالیت اقتصادی اختصاص داده می‌شود یا برای بالا بردن سطح رفاه جامعه به خانوار پرداخت می‌شود.یارانه‌ها چند نوع هستند: یارانه در حساب‌های مالی، یارانه کالا و خدمات و تقسیم‌بندی یارانه‌ها براساس نحوه توزیع در جامعه.یارانه در حساب‌های مالی که خود به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم تقسیم‌بندی می‌شود:مستقیم: یارانه‌ای است که برای بالا بردن سطح رفاه اقشار با درآمد پایین پرداخت می‌شود.غیر مستقیم: این نوع یارانه برای ثابت نگه داشتن قیمت‌ مصرف‌کننده یا تضمین قیمت تولیدکننده اختصا می‌یابد.یارانه کالا و خدمات: این نوع یارانه برای تامین و تضمین و کاهش هزینه‌های تولید برای تولیدکنندگان به آن‌ها پرداخت می‌شود. این نوع یارانه‌ها بیشتر به کارهای کشاورزی و صنایع پرداخت می‌شود.یارانه مصرفی: این نوع یارانه برای کاهش هزینه‌های مصرف‌کنندگان پرداخت می‌شود.یارانه خدماتی: شامل برخی کمک‌های دولت به موسسات خدماتی است که خدمات خود را با نازل‌ترین قیمت ارائه می‌دهند.یارانه از نظر چگونگی توزیع در جامعه یارانه باز: مثل یارانه بنزین که بدون محدودیت و بسته به میزان مصرف هرکس به او پرداخت می‌شود.یارانه سرانه: مثل یارانه کالاهای کالابرگی که به طور محدود و مشخص در بین افراد جامعه توزیع می‌شود.یارانه هدفمند: مثل بن‌ها و کالابرگ‌ها30- اوراقاوراق بهادار: این نوع اوراق مالی قابلیت نقل و انتقال دارد و از هر نوع آن که باشد از ارزش مالی برخوردار است. به طور کلی اوراق بهادار یا مالکیت شخص را از بخشی از شرکتی نشان می‌دهد، به عبارت دیگر نشان می‌دهد یک فرد صاحب چه میزان از سهام یک شرکت است، یا همانند اوراق بدهی است که در آن سازمان یا نهاد یا شرکتی موظف است تا پایان یک بازه زمانی بدهی خود را که برای تامین برخی هزینه‌ها دریافت کرده بودند، به دارندگان اوراق باز پس دهند.اوراق قرضه با درآمد ثابت: همانند وام‌هایی است که از سوی مردم برای پیش بردن امور دولتی یا از سوی دولتی به دولتی دیگر داده می‌شود.البته این اوراق را نوعی سرمایه‌گذاری نیز در نظر می‌گیرند، طبق موارد درج شده در اوراق این وجه یا اعتباری که به نهاد یا سازمانی داده می‌شود باید تا پایان بازه زمانی مشخصی پس داده شود که معمولا با سود همراه است.افراد دارای اوراق با درآمد ثابت بر خلاف سهام‌داران صاحبان شرکت‌ها محسوب نمی‌شوند و هیچ حقی برای دخل و تصرف در امور شرکت ندارند.اوراق قرضه معمولا توسط شرکتی که به آن مبالغ نیاز دارد منتشر نمی‌شود، بلکه این کار توسط سازمان یا شرکتی دیگر انجام می‌پذیرد.اوراق قرضه با درآمد ثابت به سه دسته تقسیم می‌شود:1) اوراق قرضه دولتی2) اوراق قرضه شهرداری3) اوراق قرضه شرکتیاوراق مشارکت: این نوع اوراق نیز با مورد قبلی مشابهت دارد. در واقع نوعی اوراق بدهی است که توسط دولت، شهرداری‌ها، شرکت‌های وابسته به دولت و خصوصی برای تامین مخارج و جبران برخی هزینه‌ها منتشر می‌شود.گفتنی است که هیچ محدودیتی برای صادرکننده اوراق و تامین مالی اهداف او وجود ندارد.31- بورسبورس یا بازار از لحاظ لغوی به جایی اطلاق می‌شود که کالایی در آن جا به خرید و فروش می‌رسد. مثلا بورس کیف و کفش. اما وقتی بحث بورس در اقتصاد می‌شود فکر همه ما به سمت بورس سهام می‌رود، جایی که در آن خریداران و فروشندگان سهام شرکت‌ها به انجام معاملات می‌پردازند.در ایران چندین نوع بورس در بازار سهام وجود دارد:بورس کالا: همانطور که از نام آن پیدا است در این بازار سهام کالا معامله می‌شود که این کالاها بیشتر به صورت موارد خام و مواد اولیه هستند و با نام محصول مشخص می‌شوند.بورس ارز: در بورس ارز افراد به خرید و فروش ارزهای رایج و ارزشمند کشورهای دیگر می‌پردازند.بورس اوراق بهادار: در این بازار به معامله سهام و اوراق مشارکت و از این قبیل چیزها می‌پردازند که جایگاه مشخص و معینی به نام بورس اوراق بهادار دارد.32- سهامسهام یکی از مواردی است که این روزها نامش را به دفعات می‌شنویم. وقتی افراد سهام شرکتی را می‌خرند یعنی در برابر پولی که به شرکتی پرداخت می‌کنند، در تمام سود و زیان آن شرکت سهیم می‌شوند.البته سهام‌داران نمی‌توانند در برابر دارایی کسب و کارها ادعای مالکیت کنند اما همانطور که گفته شد به اندازه سهمشان در شرکت دارای حق و حقوقی هستند.شرکت‌ها و به طور کلی کسب و کارها سهام خود را می‌فروشند تا با دریافت پول از سوی مردم برخی از مخارج و هزینه‌ها را جبران کنند.هر چه تعداد سهام سهام‌داران بیشتر باشد، سهم بیشتری از آن کسب و کار دارند. مثلا اگر کسی 1000سهم از شرکتی دارد و دیگری 100 سهم نفر اول 10 برابر نفر دوم در سود و زیان آن کسب و کار شریک است.سهام‌داران می‌توانند در مجمع عمومی رای دهند و در صورت انحلال شرکت به اندازه سهم خود از دارایی شرکت استفاده کنند.سهام شرکت‌ها در ایران به دو صورت است: سهام عادی و سهام ممتاز.سهام عادی همان سهامی است که در بازار سهام به خرید و فروش می‌رسد. در واقع سهامی هستند که نرخ سود معین یا بهره ثابت ندارند و فقط میزان سهم فرد از آن شرکت را نشان می‌دهد.سهام ممتاز منتشر نمی‌شود، یعنی مثل سهام عادی در بازار سهام به عموم افراد به فروش نمی‌رسد. این نوع سهام معمولا دارای نرخ سود ثابت یا بهره معین هستند.33- شاخص اقتصادیشاخص‌ها جزئی از اقتصاد خرد محسوب می‌شوند که اقتصاددادنان و تحلیل‌گران اقتصادی معمولا به وسیله آن اوضاع فعلی و آینده بازار سهام و سرمایه‌گذاری را پیش‌بینی می‌کنند.با استفاده از شاخص اقتصادی می‌توان در مورد سلامتی یا به طور کلی اوضاع اقتصادی جامعه قضاوت کرد.اغلب شاخص‌ها هر چیزی هستند که تحلیل‌گران آن‌ها را معیار قرار می‌دهند، اما اطلاعاتی که دولت و موسسات غیرانتفاعی منتشر می‌کنند، بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. چند شاخص مهم عبارتند از:شاخص قیمت مصرف‌کنندهتولید ناخالص داخلیارقام بیکاریقیمت نفت خاماز آنجایی که شاخص‌های متفاوتی وجود دارد می‌توان آن‌ها را در دسته‌های متفاوت گروه‌بندی کرد، اما همه آن‌ها در یک چیز مشترکند، اینکه سرمایه‌گذاران در پایان بازه‌های زمانی مورد نظرشان طبق آن شاخص‌ها برنامه‌ریزی‌هایی انجام داده و اطلاعات مهمه به دست می‌آورند.برای پیش‌بینی روندهای اقتصادی از شاخص‌های برجسته مانند منحنی عملکرد، دوام مصرفی، تشکیلات خالص تجاری و قیمت سهام استفاده می‌شود.شاخص‌ها به مانند رهبران عمل می‌کنند، به عبارت دیگر تعیین می‌کنند که چه اتفاقی در حال وقوع است و چه چیزی ترند خواهد شد.34- ضریب جینیضریب جینی میزان توزیع درآمد را در بین یک جامعه آماری محاسبه می‌کند. اولین بار این این معیار توسط کورادو جینی متخصص آمار در سال 1912 معرفی شد. به همین علت اینگونه نام‌گذاری شده است. معمولا از ضریب جینی برای محاسبه عدم برابری اقتصادی استفاده می‌شود، گاهی نیز برای محاسبه میزان توزیع ثروت در میان یک جامعه آماری مورد استفاده قرار می‌گیرد.نرخ ضریب جینی بین 0 و 1 است به این صورت که ضریب 0 تعادل و برابری میزان درآمد را در جامعه نشان می‌دهد، اما هرچه این عدد به 1 نزدیک می‌شود نابرابری توزیع درآمد نیز بیشتر می‌شود. مقادیر بالای 1 نیز در صورت عدم وجود درآمد و ثروت امکان‌پذیر است.هرچه ضریب جینی بالاتر برود نشان‌دهنده عدم برابری در توزیع میزان درآمد است . این یعنی گروهی در جامعه درصد بیشتری از درآمد را کسب می‌کند.میزان نابرابری توزیع درآمد در سراسر جهان که با استفاده از ضریب جینی محاسبه شده نشان می‌دهد که نرخ ضریب جینی در طی قرن 19 و 20 میلادی افزایش یافته‌است، اما در سال‌های اخیر مورد توجه قرار نگرفته است.با توجه به بعضی محدودیت‌ها و اطلاعات جزئی محتمل است که محاسبات براساس ضریب جینی خیلی دقیق نباشند و حتی اطلاعات بسیار مهمی را در مورد توزیع درآمد پنهان کند.35- خط فقرخط فقر به حداقل میزان درآمد برای زندگی در یک کشور گفته می‌شود. معمولا در این تعریف تامین اولین و اساسی‌ترین نیازهای افراد در نظر گرفته می‌شود.کسانی که قادر به تامین نیازهای اساسی از جمله تغذیه مناسب، تامین مکان مناسب برای زندگی و پوشاک مناسب نباشند زیر خط فقر قرار دارند.طبق تعریف مارتین راوالیون، افراد در طی بازه زمانی مورد نظر در صدد تامین نیاز و دسترسی به سطح خاصی از رفاه هستند، حال افرادی که به این سطح رفاه دسترسی می‌یابند، بالای خط فقر و و غیر فقیر و کسانی که دسترسی نمی‌یابند، زیر خط فقر هستند و فقیر نام دارند.